Doprowadzenie wody do budynku i bezpieczne odprowadzenie z niego ścieków to dwa problemy, z którymi musi zmierzyć się każdy właściciel nowo budowanego domu. Wymaga to zaprojektowania wydajnej, ale jednocześnie skomplikowanej instalacji i dokładne przetestowanie jej działania przed dopuszczeniem do intensywnej, wieloletniej eksploatacji. Ważne jest zarówno dobranie odpowiednich, wysokiej jakości materiałów, jak i trzymanie się pewnej, ściśle określonej kolejności prac.

Instalacja wodna – najważniejsze zasady projektowania

Kiedy patrzymy na domową instalację wodną, widzimy po prostu system połączonych ze sobą rur, jednak przy jej budowie musimy uwzględnić szereg istotnych czynników, takich jak:

• rodzaj materiału, z jakiego zrobiono rury,
• ich długość i średnicę,
• przebieg w określonych projektem miejscach,
• umiejscowienie zaworów, baterii, liczników wody i innych dodatkowych elementów instalacji.

Najważniejszy jest oczywiście materiał, z jakiego wyprodukowano wszystkie rury, który musi wytrzymać nie tylko wysoką czy niską temperaturę, ale przede wszystkim różne właściwości wody, jej zmienną twardość, dodatek wielu substancji chemicznych, czy ciśnienie, pod którym będzie przesyłana. Kiedy nie posiadamy stosownej wiedzy z zakresu hydrauliki, lepiej zlecić to zadanie fachowcom, którzy z pewnością uchronią nas przed późniejszymi awariami, zalaniem, którego skutki mogłyby być trudne do usunięcia.

Instalacja wodna – podstawowe rodzaje

Skoro najważniejszą częścią instalacji są rury, to musimy zastanowić się, jakie spełnią stawiane przed nimi wymagania. Prawdę mówiąc, wybór mamy dosyć ograniczony, a najczęściej używane to:

• instalacje miedziane, tradycyjne, w których wszystkie rury są z tego metalu, znanego i używanego od setek lat. Jego największą zaletą jest praktycznie stuprocentowa odporność na czynniki biologiczne, rury są też lekkie i łatwo je zamontować. Ich wewnętrzna powierzchnia nigdy nie obrośnie kamieniem, a łączy się je zazwyczaj za pomocą lutowania. Niestety, nie można ich stosować w przypadku zbyt miękkiej wody, która szybko prowadzi do zniszczenia, trzeba je też właściwie zaizolować, aby zapobiec utracie ciepła, obniżającą temperaturę wody,
• instalacje z tworzyw sztucznych, gdzie rury są zrobione najczęściej z polietylenu (PEX), polichlorku winylu (PCV) lub polipropylenu (PP). Są to najprostsze tworzywa, ale cenione za swoją wysoką odporność na osadzanie się kamienia oraz korozję. Ich inne właściwości zależą bezpośredni od rodzaju plastiku, rury PP są bardzo sztywne, co może utrudniać montaż, PCV jest zazwyczaj używane tylko do wody zimnej, a najbardziej uniwersalny jest polietylen, który nie zmienia swojego kształtu nawet pod wpływem bardzo wysokich temperatur.

Z innych ważnych elementów będą nam jeszcze potrzebne różnego rodzaju kształtki, łączki, kolanka, zawory bezpieczeństwa odcinające wodę w przypadku pęknięcia rury, czy też filtry oczyszczające i liczniki monitorujące jej zużycie.

Instalacja kanalizacyjna – sprawdzone zasady jej montażu

Równie ważna jak instalacja doprowadzająca do domu wodę, jest ta wyprowadzająca z niego ścieki, w tym i zużytą wodę. Zasada działania domowej instalacji kanalizacyjnej opiera się zazwyczaj na wykorzystaniu siły grawitacji, a usuwane nieczystości wypływają po prostu pod własnym ciężarem. Spływają z używanych urządzeń sanitarnych poprzez rury do pionów kanalizacyjnych, z których wydostają się na zewnątrz budynku przez poziome rury odpływowe.

Planując i projektując taką instalację, trzeba pamiętać o wielu kwestiach, spośród których najważniejszą jest właściwy montaż, ułożenie wszystkich przewodów z zachowaniem spadku biegnącego w kierunku odpływu nieczystości. Jest on określony przepisami i powinien wynosić minimum 2- 3 cm na każdy metr rury. Nie należy w żadnym wypadku prowadzić ich całkowicie poziomo, co nie tylko uniemożliwia prawidłowy odpływ ścieków do zbiorczej sieci czy przydomowego szamba, ale może doprowadzić do cofania ich do wnętrza domu. Ścisłe zasady obowiązują także w przypadku doboru kolanek i niedozwolone jest używanie tych o kącie 90 procent, gdyż w miejscu ugięcia mogą tworzyć się zatory. Normy obowiązujące w naszym kraju dotyczą i rur kanalizacyjnych, których minimalna średnica zmienia się w zależności od podłączonego urządzenia i wynosi odpowiednio:

• 0,04 m – dla rur kanalizacyjnych, bidetów oraz zlewów,
• 0,05 m – dla wszystkich zlewozmywaków, niezależnie od liczby komór oraz wanien,
• 0,10 m – dla misek klozetowych.

Instalacja kanalizacyjna – z czego się składa

Domowa kanalizacja, podobnie jak instalacja wodna, składa się z wielu współdziałających ze sobą elementów, a na zewnątrz są widoczne jedynie te, bezpośrednio używane przez domowników. Z nich właśnie nieczystości spływają dalej, co stanowi największy problem w terenach nieskanalizowanych, gdzie zachodzi konieczność dodatkowego wyboru odpowiednio pojemnego zbiornika bezodpływowego, czyli wspomnianego szamba. Dostępne jest wiele ich rodzajów, ale od lat niezmiennie królują szamba betonowe, wytrzymujące niemal wszystko, na co zostaną narażone. Taki zbiornik to jedna z zewnętrznych części instalacji, a inne, tak samo ważne, to:

• podejścia kanalizacyjne, czyli rury łączące wymienione wyżej urządzenia sanitarne z pionami. Istotna jest również długość wykonanego podejścia, które raczej nie może być dłuższe niż 1 m, a maksymalna, zalecana długość to 3 m,
• piony kanalizacyjne, noszące również nazwę przewodów spustowych, odpowiedzialne za połączenie podejść w całym budynku z poziomami kanalizacyjnymi,
• same poziomy, dzięki którym wszystkie nieczystości są skutecznie i co najważniejsze bezpiecznie odprowadzane na zewnątrz domu.

Oczywiście wszystkie te części muszą być wykonane z odpowiednich materiałów, gwarantujących długa bezawaryjność, a typowa instalacja kanalizacyjna jest montowana z:

• rur, o wyżej wymienionych średnicach, zrobionych najczęściej z wytrzymałego tworzywa sztucznego,
• wszelkiego rodzaju łączników, obejm i uszczelek, ułatwiających montaż, umożliwiających również zmianę kierunku przewodów, szczelne ich połączenie, oraz reduktorów, kolanek i trójników,
• urządzeń umożliwiających kontrolę szczelności połączonych przewodów, tzw. rewizorów,
• zaworów zabezpieczających, umożliwiających szybkie odcięcie danego odcinka rur w przypadku wykrycia wycieku,
• wspomnianej widocznej ceramiki sanitarnej, wanien, kabin prysznicowych, muszli ustępowych, umywalek i zlewozmywaków,
• elementów znajdujących się na zewnątrz budynku, studzienek inspekcyjnych ułatwiających dostęp do najbardziej newralgicznych i narażonych na uszkodzenie części instalacji.